حق چیست؟

“حق چیست”
واژه هایی هستند در زبان که بار معانی آنها هم سنگین است وهم متنوع.لذا حق یکی از این واژه هاست.معانی که این واژه در ذهن ما القا میکندچندان سیال و پیچیده است که معمولا وقت وحوصله ودقت کامل را از ما میگیرد.هر چند از کاربرد آن با یک تصور مبهم چه بسا خرسند می شویم. بارها این جمله معروف را شنیده اید که میگویند”حق گرفتنی است نه دادنی” حال کمتر می توان اطمینان داشت که گوینده یا شنونده این جمله به روشنی بداند که از چه سخن می گوید.آن چیزی که گرفتنی هست اما دادنی نیست چیست؟ ولی می دانیم که از امری خوب ومطلوب وسودمند صحبت میشود. چیزی را می خواهیم اما تصوری که از آن در ذهن داریم نا روشن وابهام آلود است. واژه حق چه در زبان عامیانه وچه در زبان ادیبان بیشتر به صورت اسم به کار برده میشود.در همان جمله که گفته شد” حق گرفتنی است نه دادنی” حق به صورت اسم به کار رفته اما وقتی میگوییم که “سخن حق تلخ است” حق در مقام صفت قرار میگیرد. یا وقتی گفته میشود که فلانی حقش آن نبود که باآن کردند یعنی سزای او نبود.شعر معروف مولانا در مثنوی که می گ.ید:
کی توان حق گفت جز زیر لحاف با تو ای خشم آور آتش سجاف
یعنی با آدمی مثل تو حرف راست و آشکارا نمی توان گفت.
حال با گذر از جستجوی تعریف حق در زبان. برای نزدیک شدن به پاسخ های متنوع به پرسش اساسی حق چیست ابتدا حق را در قانون اساسی .حق را در نگاه فقها و حق را در نگرش حقوقدانان غرب پی جویی میکنیم.